Altun-Alem džamija: Sjaj i lepota islamske arhitekture

U očaravajućoj Prvomajskoj ulici u Novom Pazaru, skrivena ispod veličanstvenih zidova, krije se džamija koja plavi umove i osvaja srca svih koji je posete. Altun-alem džamija, prelepa i zlatna, kao vrhunsko remek-delo naroda koji je čuva preko šest vekova, ispuni srca svih koji je posete.

Izgrađena početkom XVI veka, omiljena je među poznavateljima umetnosti i stručnjacima. Pod zaštitom države već skoro četiri decenije, ona sija svojim blistavim alemom i odaje posetiocima utisak da je ne svako delo stvoreno s ovakvom posvećenošću i talentom.

Altun-alem džamija je delo osmanlijskog majstora Muslihudina Abdulganija, poznatijeg kao Mujezina hodže al-Medinija, koji je ostavio svoje “tragove” po čitavom Balkanu.

Dok je u Skoplju podigao nezaboravni Kursunli Han i obnovio hamam, svoju kreativnost je iskazao i u izgradnji džamije i karavansaraja u Mažićima kod Zvečana. Ali, njegovo najveće delo, Altun-alem džamija, brižno je sazidana u Novom Pazaru.

Legenda govori da je Abdulgani bio bogat čovek, obdaren izvanrednom erudicijom. Njegovo zvanje – Mevlana, svedočilo je o njegovom znanju i filozofskoj dubini. Samo istaknuti islamski učenjaci i filozofi su nosili ovo prestižno ime. Ovaj nadareni građevinac je s ljubavlju i posvećenošću srca gradio ne samo džamiju, već i mnoge druge objekte, koji su bili posvećeni različitim svetovnim potrebama.

Tačna godina izgradnje ovog izuzetnog zdanja nije poznata. Turki popis iz 1528. godine pominje Mahalu Mujezina Hodže u Novom Pazaru. Tad je ova varošica brojala 35 domaćinstava, dok je 1540. imala 20, a 1604. godine 30. Ime Mujezin Mahala je zamenjeno imenom Altun-alem Mahala. Ova promena imena direktno se povezuje za Altun-alem džamijom, koja je prvi put spomenuta 1528. godine. Stoga, možemo smestiti izgradnju ove džamije između 1516. i 1528. godine.

Spoljašnjost džamije, koju je država stavila pod svoju zaštitu još 1979. godine, ostavlja bez daha. Pored visokih zidova, kompleks se sastoji od džamije, mekteba, nadstrešnice i oko 50 nišana, od kojih 29 ima urezane epigrame. Samu džamiju karakteriše jedinstvena arhitektura. Njeni tremovi, minareti, otvori i dekorativne plastike plene pažnju i izazivaju divljenje. Ona predstavlja raritet zahvaljujući svom jedinstvenom stilu koji se ne može pronaći na našim prostorima.

Pružajući zaklon vernicima, džamija se uzdiže sa jednostavnim i profinjenim stilom. Unutrašnjost prostora, oblikovana gotovo kao pravilan kubus, je pokrivena niskom, prostranom kupolom. Prelepi prelaz iz kvadratne osnove u okrugli prsten tambera izveden je kroz široke sfere trouglova, čije ivice čine plitki i prelomljeni lukovi. Tri prozora na obimu zidova, tri prozora u tamberu kupole i jedan prozor prema tremu propuštaju svetlost u enterijer.

Altun-alem džamija u Novom Pazaru je očaravajuća arhitektonska građevina koja oduzima dah svojom lepotom i preciznošću izrade, dok istovremeno odiše dubokom duhovnošću i mirnom atmosferom koja poziva posetioce i vernike.