20. novembar, Dan Sandžaka!
Bošnjaci u Sandžaku slave jedan od najvećih državnih praznika, 20. novembar, Dan Sandžaka. Ovaj dan se obilježava u znak sjećanja na događaj iz 1943. godine kada je u Pljevljima osnovano Zemaljsko antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Sandžaka (ZAVNOS).
U opštinama Sandžaka, gde Bošnjaci čine većinu (Novi Pazar, Sjenica i Tutin), 20. novembar je neradan dan.
Odluku o proglašenju 20. novembra jednim od najvećih državnih praznika Bošnjaka u Srbiji donijelo je Bošnjačko nacionalno vijeće (BNV) 2005. godine.
(Z)AVNOS je trebalo da postavi temelje posleratnog uređenja Sandžaka kao federalne ili barem autonomne jedinice u okviru nove Jugoslavije. Posle Sjeničke konferencije 1917. godine, ovo je bio drugi pokušaj da se status Sandžaka konačno uredi na pravičan i pravi način.
Sandžak, centar NOB-a
U vihoru rata Sandžak je preferirao da bude buduća federalna jedinica jer su kasnije i jugoslovenske republike imale antifašistička vijeća, a pokrajine regionalna vijeća. Narodno antifašističko veće Sandžaka je ukinuto, a Sandžak nije dobio nikakav status u komunističkoj Jugoslaviji.
Posebnost je da su inicijativu za formiranje i vođenje ZAVNOS-a, kao i sva tri oblika vlasti, uglavnom vodili Srbi i Crnogorci, a ne Bošnjaci. Kako i danas piše na spomen ploči ugrađenoj u zgradu Pljevaljske gimnazije, u kojoj je 20. novembra 1943. godine osnovan (Z)AVNOS, za predsjednika Izvršnog odbora izabran je profesor Sreten Vukosavljević iz Prijepolja, a Vrhovni Šerijatski sudija i muftija Murat ef. Šećeragić, učitelj iz Pljevalja Dušan Ivović, novinar iz Radojine Mirko Đuković. Za članove IO izabrani su Jakša Bogdanović, advokat iz Prijepolja, Miloje Dobrašinović, profesor iz Bijelog Polja, Mišo Pavićević, advokat iz Pljevalja, Edib Hasanagić, sudija iz Priboja, i Jevstatije Karamatijević, sveštenik iz Nove Varoši.
Dan Sandžaka, državni praznik Bošnjaka u Srbiji, čestitali su danas nosioci lokalne samouprave i društvenih funkcija uz poruku da čuvamo istoriju, tradiciju i zajedništvo.
Predsjednik Bošnjačkog nacionalnog vijeća (BNV) Misala Pramenković podsjetio je da su osnivanjem ZAVNOS-a Sandžaklije pokazale jasnu antifašističku odlučnost.
“U tom duhu, svim Bosancima i Bosankama i svim građanima Sandžaka, gdje god da se nalaze, sretan Dan Sandžaka, sa željom da naredni dočekaju u slozi, zajedništvu i opštem blagostanju”, navodi se u čestitki predsjednika Vijeća.
Predsednik Privremenog organa grada Novog Pazara Nihat Biševac poručio je građanima da i ubuduće nastave sa stvaranjem generacija koje će negovati i ponositi se svojom antifašističkom tradicijom.
“Tokom Drugog svjetskog rata pokazali smo snažnu antifašističku odlučnost, a danas se jasno i glasno suprotstavljamo i izražavamo svoje kolektivno negodovanje i odlučnu borbu protiv politike zla, ugnjetavanja i obespravljenosti, uvjereni da demokratske vrijednosti, sloboda i pravda su naš društveni imperativ“, rekao je Biševac.
Predsjednik SDA Sandžaka Sulejman Ugljanin poručio je građanima da čuvaju svoju istoriju i vrijednosti za koje su se toliko borili.
„Naša obaveza je da štitimo dostojanstvo našeg naroda i svih građana Sandžaka. I danas se borimo da očuvamo svoje ponosno ime Bošnjak, svoj identitet i naš jezik“, naveo je Ugljanin u čestitki.
Povodom Dana Sandžaka, predsednik Stranke pravde i pomirenja Usame Zukorlić uputio je čestitku građanima, koji su naveli da ovaj dan treba da bude podsećanje na značaj zajedničkog rada, razumevanja i poštovanja.
„Okrenimo se boljem sutra, izgradimo prosperitetan Sandžak i budimo jedinstveni u očuvanju našeg bogatog nasleđa“, poručio je Zukorlić.